نشانه هایی از یک تمدن فراموش شده همه جا بود: زیر یک صومعه اسپانیایی، زیر یک خیابان. بیشتر آن ها توسط گیاهان پوشیده شده بودند، انگار جنگل صاحبشان شده بود. اما زمانی که دو کاوشگر آمریکایی در حال جست و جو در جنگل های شبه جزیره یوکاتان بودند متقاعد شدند که آن مکان های مرموز در واقع گنجینه های باستان شناسی بودند.
دورانداخته و رهاشده، عملکرد آن مکان ها، اعم از وسایل، معابد، هرم ها، هنر و حتی خط نامعلوم بودند. اما به نظر می رسید همگی کار یک گروه از مردم بوده اند. " نوشته جان لوید استفنز در سال ۱۸۴۱ او اعتراف کرد: " قوم این مردم، اینکه از کجا آمده بودند، و جدشان که بوده، نمی توانستم بگوییم و دراصل نمی دانستم."
آن خرابه ها مربوط به قوم مایان بودند، تمدن مزو آمریکایی که بیشتر مرکز آمریکا از گواتمالا تا مکزیک را دربر می گرفت. درحال حاضر اطلاعات بیشتری از این گروه که صاحب بزرگترین اقدامات در نوع خود است وجود دارد: قوم مایا اولین افرادی بودند که کشاورزی را بنا گذاشته و آن را اهلی کردند، اولین شهر ها را ساختند، و تقریبا تمام بُعد های زندگی مدرن را ساخته یا بهبود بخشیدند. با اینکه نوادگانشان توانسته اند بخشی از فرهنگ و اصلیتشان را حفظ کنند، بسیاری از اسرار این قوم مانند قبل همچنان در هاله ای از ابهام است.

خاستگاه مایاها:
باوجود اینکه خاستگاه این قوم نامشخص است اما به نظر می رسد بین سال های ۷۰۰۰ تا ۲۰۰۰ قبل از میلاد به وجود آمده باشند. زمانی که شکارچیان زندگی چادرنشینی خود را رها کرده و مکان های زندگی ثابتی را برای خود ساختند. آنالیزهای جدید به این نتیجه رسیده اند که اولین کسانی که خانه های ثابت ساختند از جنوب آمریکا بودند و مرکز بازرگانی غذای عمده خود را که ذرت بود تا قبل از ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد بنا گذاشته بودند. این شیوه مسیر مایاها را به سوی پیشرفت جامعه و فرهنگ تغییر داد.
این افراد جدید فقط ذرت کشت نمی کردند: آن ها حتی نحوه بهینه سازی آن را برای مصرف انسان آموخته بودند، برای این کار ابتدا ذرت خشک شده خیس می خورد، و بعد در یک محلول قلیایی که ذرت را نرم و قابل هضم می کرد پخته می شد. مایا ها به سراغ سبزیجات دیگر مانند کدو، آرد مانیوک و لوبیا روی آوردند. قوم مایا ها با تمدن های نزدیک خود مانند قوم اولمک که به عقیده برخی یکی از تاثیر گذارترین تمدن ها در دوران باستان بوده است تبادلاتی داشته اند.
پژوهشگران معتقدند به همین دلیل است که قوم مایاها مراسم آیینی و مذهبی خود را که بخاطر آن ها شهرت دارند برپا کردند. مایاها مانند اولمک هم شروع به ساختن خانه ها در اطراف معابدشان کردند. این پیشرفت ها در زمینه های کشاورزی و شهری که بین سال های ۱۵۰۰ تا ۲۰۰ پیش از میلاد اتفاق افتادند به نام دوران پیشاکلاسیک مایان معروف است.

مایا ها جامعه خود را بیشتر گسترش داده و بنیان هایی برای مسیرهای بازرگانی، مهارت های کشاورزی، جنگ، ورزش، نوشتن و تقویمی پیچیده را گذاشتند. این تقویم شامل سه سیستم تاریخی بود. یکی برای خدایان، زندگی مردم و یک تاریخ مربوط به ستارگان که معروف به شمارش بلند بود. شروع این تاریخ سوم مربوط به زمان آفرینش انسان که موازی با ۳۱ آگوست سال ۳۱۱۴ قبل از میلاد بود. تقویم شمارش بلند یک دوره جدید را در ۲۱ دسامبر سال ۲۰۱۲ شروع کرد، که باعث ایجاد یک افسانه شد که جهان در این تاریخ به پایان خواهد رسید.

مایان ها در اوج:
در دوران کلاسیک (بین سال های ۲۰۰ تا ۹۰۰ بعد از میلاد) تمدن مایا ها در اوج خود قرار داشت. معماری آنان نیز مستثنی نبود: مایاها معابد هرم مانند و ساختمان های عظیم خود که بنظر می رسید کاخ باشند را بهبود بخشیدند گرچه هنوز کاربرد اصلیشان معلوم نیست. معماری و هنر این قوم بسیار وابسته به باورهای مذهبی شان دارد. اعتقادات آن ها به این بود که معبودشان درهر چیزی وجود دارد حتی در اجسام. ذرت اهمیت زیادی در این زمینه هم داشت: در بین مهمترین خدایان، خدای ذرت بود و مایاها اعتقاد داشتند که خدایان انسان هارا ابتدا از خاک، بعد چوب و بعد ذرت آفریده اند. مایا ها خداوندهایشان را با مراسم مختلفی پرستش می کردند. در میان آن ها قربانی کردن انسان ها و ریختن خون هم وجود داشته است که با نگاه امروزی همخوانی دارند.

تمدن مایا چطور سقوط کرد؟
با اینکه برخی از شهرهای شمالی به رشدکردن ادامه دادند اما بیشتر مراکز اصلی قوم مایا در قرون ۹ و ۱۰ پس از میلاد شروع به نابود شدن کردند. ارتباطات بین شهری با مشکلات مواجه شد، جنگ ها افزایش یافتند، داد و ستد کاهش پیدا کرد و تعداد مرگ و میر افزایش یافت. تئوری های مختلفی در این مورد وجود دارد. یک فرضیه به تغییرات آب و هوای اشاره می کند، یک قحطی طولانی مدت به همراه بریدن و سوزاندن که یکی از تکنیک های کشاورزی بود باعث نابودی درختان جنگل هایی شده بود که مایاها به آن وابسته بودند. ناگهان، مرکز شهرهای پر رونق و ثروتمند به دلیل مرگ و مهاجرت مایا به مناطق دیگر تبدیل به مکان های متروکه شدند.
با اینکه مایاها مقاومت کردند، اما سقوطشان باعث شد بازماندگان در برابر استعمار اروپاییان در شروع سال ۱۵۰۰ نتوانند از خود دفاع کنند. زمانی که اسپانیایی ها سرزمین های مایاها را فتح کردند تقریبا تمام شهرهای مهم خالی از سکنه بود.

منبع: نشال جیو گرافی

مترجم: صباصدری