ترک ها:

ترک ها، قبایلی از نژاد زرد پوست هستند که در دشت ها و صحاری مابین شمال شرقی ایران و شمال غربی چین می زیستند. در ادبیات باستان ایران، از ایشان تحت عنوان تورانی و از سرزمینشان تحت عنوان توران یاد شده است. در واقع، واژه "ترک"، نامی است که این مردمان خود را بدان می نامند.

پس از فروپاشی شاهنشاهی ساسانی و سقوط ایران زمین به دست اعراب مسلمان، تا دو سده ایران تقریبا بطور کامل تحت نظر خلافت اسلامی اداره می شد. پس از آن، تدریجا حکومت های محلی ایرانی همچون طاهریان، صفاریان، زیاریان، سامانیان و آل بویه، تلاش هایی را جهت باز پس گرفتن ایران از دست متجاوزین بیگانه به موقع اجرا گذاشتند، لیکن به سبب عدم همگرایی لازم میان نیروهای ایرانی و فقدان رهبری واحد و حکومت مرکزی مقتدر، این امر میسر نشد. این موضوع، با هجوم ترکان نو مسلمان و تازه نفس به ایران زمین تقارن یافت و سلسله هایی همچون غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، مغولان، تیموریان، آق قویونلوها، قره قویونلوها، قاجارها و دیگر قبایل ترک تبار، حدود یک هزاره بر بیشتر نواحی ایران زمین حکمرانی نمودند.

تسلط این طوایف ترک تبار بر ایران سبب شد تا جمع کثیری از ترکان به این سرزمین ورود نمایند و ضمن آمیزش با ایرانیان، تاثیرات چشمگیری بر ژنتیک و فرهنگ و زبان ایشان بنهند و از دیگر سو، تاثیرات بارزی نیز از ژنتیک و فرهنگ و زبان ایرانی بپذیرند. از جمله مهم ترین این اثرات، رواج زبان ترکی در بسیاری از مناطق ایران، به ویژه سراسر منطقه آذربایجان است که باعث می شود بعضا آذری های ایران، به اشتباه ترک تلقی شوند.

ترک ها چه به صورت عشایر کوچ نشین نظیر قشقایی ها، ایل ها و خاندان هایی همچون افشار، تکلو، قاجار، بیات، شاملو، استاجلو و امثالهم و چه به صورت طوایف ساکن روستاها و شهرها مانند ترکمن ها، در بسیاری از نقاط ایران پراکنده اند و پر شمار ترین قوم غیر ایرانی ساکن ایران به شمار می روند.

در خصوص ترکمن ها نیز لازم به ذکر است که گرچه اصالتا تورانی یا ترک تبار هستند، لیکن به سبب فرهنگ خاص، سبک زندگی ویژه و جغرافیای زیستی مشخص در ایران، بعضا به عنوان یک قوم مجزا لحاظ می شوند. ترکمن ها عمدتا در استان گلستان (به ویژه منطقه ترکمن صحرا) و شمال خراسان سکونت دارند. آنها شاخه ای از ترکان غوز یا اغوز هستند که پس از فروپاشی اتحادیه گوک ترک ها، به سمت رود سیحون و دریاچه آرال و سپس نواحی شمال شرقی فلات ایران کوچ نمودند. پس از انعقاد توافقنامه آخال بین ایران و روسیه در دوره ناصرالدین شاه قاجار (سال 1881 میلادی)، بخش بزرگی از منطقه ترکمن نشین از ایران جدا شد و نهایتا کشور ترکمنستان امروزی شکل گرفت. ترکمن ها خود از طوایف مختلفی همچون یموت، گوکلان و تکه تشکیل شده اند. زبان ایشان نیز ترکی است که شباهت زیادی با ترکی آذربایجانی و استانبولی دارد.

گردآوری و تنظیم:

فرید نوبخت حقیقی

به سفارش سایت هزارک

موسسه فرهنگی رادنواندیش

عکس تیتر: مهر