هزارک - ساز «نرمه‌نای» یکی از سازهای مورد استفاده در مناطق کُردنشین است که نسبت به سورنا و دوزله صدای نرم‌تری دارد و قدمت آن به دوره ساسانیان برمی‌گردد؛ این ساز متعلق به منطقه زاگرس شمالی است که در شهرهای کردنشین ترکیه، ارمنستان، آذربایجان هم رواج دارد و طرز ساخت این ساز در این مناطق بنا به نوع موسیقی آن منطقه متفاوت است.
نرمه‌نای دارای نی مخصوص کوچکی است که قمیش خوانده می‌شود و معمولاً دارای ۹ تا ۱۴ سانتی‌متر درازا است. نی کوچک یا قمیش به وسیله بست چوبی انعطاف‌پذیری که در طول نی متحرک است احاطه شده و بر روی آن می‌لغزد؛ این بست برای کوک کردن نرمه‌نای است، زیرا همین بست، باز و بسته کردن دهانه نی را کنترل می‌کند. این نی به وفور در اطراف رود ارس و در نیزارهای کرمانشاه و ایلام می‌روید.
اولین و مهم‌ترین اصل به هنگام نواختن نرمه‌نای طرز به دهان گذاشتن نی کوچک یا قمیش آن است؛ نرمه‌نای از جمله سازهایی است که در همه گونه‌های موسیقی مناطق کُردنشین اعم از ریتمیک و غیر ریتمیک یا بزمی و رزمی نقش انکارناپذیری دارد؛ در اسناد و مدارک در دسترس این ساز را شبیه نی‌لبک با ۶ سوراخ انگشتی و یک زبانه ۱۱ سانتی‌متری، شبیه سرنا با یک زبانه پهن، همانند ساز باستانی نَرمه نای و دوزبانه، همچنین سازی با ۷ سوراخ انگشتی و یک سوراخ شستی و دو زبانه ۶ سانتی‌متری با ۸ سوراخ انگشتی و یک سوراخ شستی و زبانه‌دار نوشته‌اند.
اختلاف در اندازه تنه و شمار سوراخها و بی‌زبانه یا یک زبانه و دو زبانه بودن آن، اگر ناشی از اشتباه نویسندگان نباشد، به تنوع ساخت و بزرگ و کوچک بودن این ساز در حوزه‌های جغرافیایی - فرهنگی گوناگون و شیوه ساختن آن به شکل نی یا سرنا مربوط می‌شود.
منبع: ایرنا