هزارک - پدرش حاجی محمد خیاطّ مردی چندان صاحب مال و مکنت نبود و از طبقه ی متوسط جامعه ی آن زمان بود که با کار خیاطی و به زحمت خانه را اداره می کرد، امّا هرگز اجازه نمی داد محمد اشرف طعم فقر را بچشد، هر چند که توانایی بر آورده کردن تمام آرزوهای وی را نداشت. سربازی بعد از اتمام تحصیلات در شهرداری کراچی مشغول به کار شد، امّا حقوق ناچیزش کفاف مخارج شخصی او را نمی داد به خصوص که وی فردی بسیار سخاوتمند و رفیق باز بود. سربازی در مجلس دوستان همیشه سخنگوی بلامنازع بود به خوش گفتاری و شیرین سخنی شهره ی خاص و عام بود. در امور اجتماعی و فعالیت های سیاسی شرکت می کرد؛ امّا هیچ کدام از این فعالیت ها را جدّی نمی گرفت؛ زیرا علاقۀ وافر او به ادبّیات بلوچی، اردو و فارسی بود.
اشرف سربازی را ازجمله پایه گذاران برنامه های بلوچی رادیو زاهدان و ایرانشهر باید دانست که به اتفاق دوستانش در دهه چهل شمسی فصل نوینی در صفحات زرّین رادیو گشود. او در سال 1342 هجری شمسی برابر با 1963 میلادی با آغاز به کار در برنامه های بلوچی به استخدام رادیو زاهدان درآمد. پخش برنامه های رادیو آوازۀ اشرف سربازی را به خارج از مرزها بُرد و همه جا زبانزد خاص و عام شده بود. او محور اصلی برنامه های بلوچی بود و وجودش رونق و اعتباری به برنامه های رادیو بخشیده بود. او سال ها به عنوان گوینده، نویسنده، تهیه کننده و مدیر برنامه های رادیو بلوچی و اردو فعالیت می کرد او همچنین گروه سرود موسیقی بلوچی را در رادیو با حضو اساتید موسیقی بلوچستان همچون استاد غلامرسول دینارزهی، استاد موسی زنگشاهی، دین محمد زنگشاهی، بلوچ زنگشاهی، فیض محمد گرگیج و ... هم پایه گذاری کرد.
بعد از انقلاب سربازی از رادیو کنار گذاشته شد. او مدت ها سرگردان بود. دوباره به رادیو و تلویزیون کویته در پاکستان رفت؛ امّا آن جا هم به دلیل دستمزد پایین نتوانست دوام بیاورد. سرانجام راهی لندن شد تا بتواند در بی بی سی کاری برای خود دست و پا کند و با وجود دو سال انتظار در لندن متأسفانه ناکام به ایران بازگشت و دوباره در رایو زاهدان به عنوان پژوهشگر مشغول به کار شد با دستمزدی بسیار اندک که در خور مقام و جایگاه وی نبود. به همین دلیل دیگر دل و دماغ و توانی برایش باقی نمانده بود و با وجود بیماری همچنان با رادیو و تلویزیون همکاری داشت. اشرف سربازی محققی بزرگ بود و به زبانهای بلوچی، اردو، فارسی و انگلیسی تسلّط کامل داشت و نوشته های موجود او خود گواه این مدعاست. اشرف سربازی با موسیقی بلوچی آشنایی عمیقی داشت و خودش نیز آهنگ سازی می کرد و در این زمینه ها هم دست نوشته هایی در حّد یک کتاب دارد.
آثار اشرف سربازی غیر از کتاب "شرح و توضیحی بر شعر مکران مولوی روانبد" تحت عنوان «نایاپتین مروارد» (مرواریدنایاب) که به زیور طبع آراسته گردیده است، نگاشته است، مابقی آثار وی شکل کتاب به خود نگرفته است و بیشتر به شکل مقاله در مطبوعات بلوچی زبان به چاپ رسیده است. اشرف سربازی با دکتر محمد تقی مسعودیه نویسنده کتاب«موسیقی بلوچستان» نیز همکاری تنگاتنگی داشته است. اگر همکاری استادان سربازی و عبدالحسین یادگاری نبود هرگز این کتاب نوشته نمیشد.
خود استاد نیز دو کتاب در مورد موسیقی بلوچی به رشته تحریر درآورد. کتاب اول در مورد سازها و کتاب دوم در مورد آوازها است.
بعضی از آثار و فعالیت هایِ مهمّ استاد سربازی عبارتند از:
- شرح و تفسیر و چاپ کتاب شعرمَکُّران- سرودۀ مولوی عبدالله روانبد
- سه شعر دیگر از مولوی روانبد را با نام نایاپتین مُروارِد : مروارید نایاب آمادۀ چاپ کرده است
- همکاری مؤثردر تهیۀ کتاب موسیقی بلوچستان- تألیف محمد تقی مسعودیه
- بنیانگذار شعر نو به زبان بلوچی در بلوچستان ایران – همزمان با عطاشاد در پاکستان
- دو کتاب آمادۀ چاپ در بارۀ موسیقی سُنتّی بلوچی در اختیار سازمان میراث فرهنگی گذاشته که هرگز چاپ نشده اند ؛ یکی تحت نام ساز و دیگری آواز
- دیوان شعر خودش معروف به کَرکِینک karkēnk را سروده است
- در بارۀ مسائل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی پاکستان – با تکیه بر بلوچستان پاکستان – دست نوشته ای آمادۀ چاپ تهیّه کرده است
- نگارش کتابی به نام زَهگ بَلَد
- نگارش کتاب کارکرد ادبیات بلوچی در 50 سال گذشته که به زبان بلوچی بوده و محمود براهویی نژاد آن را به فارسی ترجمه کرده است
- نگارش کتابی به نام منافع آمریکا در بلوچستان
- راهنمای فیلمی به نام نان بلوچ
- هشت سال در برنامه های مربوط به بلوچستان در خبرگزاری بی بی سی همکاری داشته است
- تحقیقات جامعی در بارۀ نمودهای خرافات در بلوچستان تحت نام شِرک و پال.
استاد اشرف سربازی درتاریخ 14 بهمن ماه 1382 روز سه شنبه بر اثر سکته قلبی جان به جان آفرین تسلیم نمود. وی در قبرستان عمومی روستای مینان در سرباز به خاک سپرده شد. روحش شاد.
شهرستان سرباز: یکی از شهرستان های استان سیستان وبلوچستان است که روستای «مینان» از توابع این شهرستان هستند.
روستای ششگیم و بخش پارود از توابع شهرستان راسک نیز می باشند.
دو نمونه شعر از استاد محمد اشرف سربازی
«شپتاکی»
شپتاکی عنوان شعری است از استاد اشرف سربازی در واقع شپتاکی جشنی است که هنگام تولد فرزند برگزار میشود. استاد سربازی در این شعر دلنشین آرزوهای بلند مادر برای فرزندش را به تصویر میکشد.
شگر خداوندءِ پاکءُ یزدانءَ
مالک الملکءُ عزتءُ شانءَ
پنڈ اِتگ ماتءَ چه ربّءِ درگاها
بچ منءَ دوست انت گیش چه ارواها
دات منءَ ربّ ءَ بچیگِی ماهیِن
منی دلءِ توکا آ دوار جاهِین
بچ منی راجءِ پُلءُ سوگات ِانت
بچ مزن باتءُ زهم جنِی بات انت
قول بدنت مردی ءُ هیچی مبات انت
په وتی نامءَ پد مکنزیت اِنت
پر وتی باهوٹءَ سرببا هینات انت
نام بلوچانی ماں کوڑه ها مانات
عشق ءِ بی بگر ماں دلءَباتِین
زانتی چو ملا پازولءَ باتِین
شگر خداوندءِ پاکءُ یزدانءَ
مالک الملکءُ عزتءُ شانءَ
«یارتین»
رو چی که من تو یارتین
یک دومیءِ گم وارتِین
دل په دلءَ بی سیارتین
هر چه که تو واهارتین
بی مهلتی من بیارتین
نون آدمانءَ تو شموش
آپیشی ترانان تو شموش
عهدءُ کراران تو شموش
پُلین نیادان تو شموش
وهدی که دل پلگارتین
روچی کر من تو یارتین
یل دات عالم من تمام
هم دینءُ هم دیناءُ نام
بوتان تئی دُرگویشن گلام
تهنا ستا اِنت تئی مدام
نئی گُرستی من مارتین
رو چی که من تو یارتین
رو چی که من تو یارتی
مرز پرگهر/سال نهم/شماره 304 و303
یکشنبه 27 تیر ماه89