«بیت خوانی»، «دوبیتی خوانی»، «چاربیتی خوانی» یا «چاربیدی خوانی» انواعی از اجرای آوازی هستند که به اَشکال مختلف در برخی از نواحی ایران متناسب با گویش ها و مقام های خاص آن مناطق اجرا می شوند.

در منطقه ی کتول به این شیوه ی آواز ، «بیدخوانی» می گویند که بر اساس ردیف آوازی موسیقی مقامی کتولی و با دوبیتی های کتولی خوانده می شود . «بیدخوانی» با شیوه ی خاصی از نشستن اجرا می گردد و «بیدخوان» از كشمكش انسان با زندگی و طبیعت و رازهای درونی‌اش روایت می‌کند .

همان گونه که پیش تر توضیح داده شد قدیمی ترین آوازهای موسیقی منطقه ی کتول، برگرفته از نوع کار و سبک زندگی مردم این ناحیه بوده است .

چوپان ها و گالش ها به هنگام کار برای رفع خستگی خود و آرامش دام ها ، نواهایی را با ساز شمشاد و نی می نواختند و یا آوازهایی را با خود زمزمه می کردند . «بیدخوانی» نیز یکی از هنرهای آن ها بوده است . این آوازها همواره و در همه ی مراحل کار و تلاش دامداران و کشاورزان اجرا می شده است. چنانکه این الحان و نغمه ها
آرام بخش جان و موجب افزایش توان و کیفیت کار آنان بود.

کاربرد دیگر «بیدخوانی»، اجرا در مراسم جشن و سرور بوده است. در منطقه‌ی کتول رسم بر این است که در جشن‌ها، عروسی‌ها و شب نشینی‌ها ( شُونِشینی/ شونیشت) هنرمندان گردهم آمده و با سازهایی همچون نی ، دوتار ، کمانچه و آواز خویش به مجالس و محافل رونق می‌بخشند و حاضران از هنر آن‌ها لذت می‌برند.

مقام های مورد استفاده در بیدخوانی 

 هِرایی (‌herāi )  
 راستِ مِقام ( rāste meqām )
 کَلّه کَش (kalle ka"s"  ̅)
 ریزِمِقام ( rize meqām )

شیوه های اجرای بیدخوانی 

 تك‌خوانی (tak xāni)
 گلو به گلوخوانی (galu be galu xāni)
 نی‌بید (ni bid) : نی و آواز 
 دِتاربید    (detār bid) : دوتار و آواز 
 كِمانچه‌بید (kemānc ̅e bid) : کمانچه و آواز 
 
پژوهش : محمدرضا برزگر
سایت هزارک