هزارک - جشن تندرستون(تندرستان) یا چهلم نوروز یکی از آیین‌های مهم مردم کرمان محسوب می‌شود که در فهرست میراث ناملموس کشور هم به ثبت رسیده و پس از آگاهی‌رسانی برخی دیگر از ایرانیان نیز در آن شرکت می‌کردند. در مورد این جشن گفته می‌شود که از گوشه و کنار کشور مردمان بسیاری کوشش می‌کردند تا در چهل روز پس از نوروز، با پیمودن مسافت‌هایی طولانی، خود را به محل برپایی این جشن برسانند و سلامت روان و جسم را برای خود و خانواده آرزو کنند.
هدف از برگزاری این جشن درخواست سلامتی و تندرستی بود. این جشن در مهمترین و مقدس‌ترین منطقه کرمان به‌نام شیوشگان برپا می‌شود. این منطقه از شمال به ارتفاعات چشمه شیردوش(آرامستان جدید)، از شرق به ارتفاعات شوشیگان(مسجد صاحب‌الزمان)، از جنوب آن ارتفاعات تخت درگاه قلی‌بیگ ختم می‌شود و در شرق آن قلعه دختر و قلعه اردشیر و دامنه تندرستان قرار گرفته است.
پیروان همه ادیان این منطقه را مقدس می‌دانستند و آیین‌ها و مراسم خود را در این مکان برگزار می‌کردند. در منطقه کوه شوشیگان (نیایشگاه صخره‌ای به معنی محل شیون و زاری) در پایین کوه قلعه دختر گورستانی باستانی از رفتگان زرتشتیان، یهودیان و مسیحیان شکل گرفته و تنها خندق قدیمی کرمان نیز در همین منطقه است که محل دقیق برپایی این جشن همین نقطه به شمار می‌آید.
از جمله آیین‌هایی که در این جشن برگزار می‌شد عبارت است از دعا برای گشایش بخت، بریدن چادر عروس در این روز، آب چهل ریختن(آب‌چل) برای زنان حامله یا زائو، زاغ‌سوزی، پختن و خوردن آش اوماچ، نواخت موسیقی با سازهای کهن و ... که بی‌گمان در گذر زمان عناصری بدان افزوده و یا کاسته شده است.
در بخش پاریز شهرستان سیرجان نیز هرساله عشایر و مردم آبادی‌های اطراف به خصوص رمه‌داران در این مراسم حضور دارند. رمه‌داران بعد از دوشیدن شیر گوسفندان، حبوبات آش شیر را بر پشت الاغ‌ها می‌گذارند و به محل مورد نظر می‌برند. یکی از افراد که مسئولیت جمع‌آوری وسایل آش را برعهده دارد پس از تهیه این وسایل به همراه مردم و علاقمندان در اطراف زیارتگاه شاه خیرالله جای گرفته و بساط چای و شیرینی و تنقلات را پهن می‌کنند.
در حین این مراسم مردم به زیارتگاه رفته و در محل قبر که تا حدودی تخریب شده، شروع به خواندن نماز و دعا کرده و شمع روشن می‌کنند. همچنین مردم معتقدند اولین شیری که در شروع فصل جدید از گوسفندان دوشیده می‌شود را باید خیرات کرد تا باعث خیر و برکت شیر و فرآورده‌های آن شود. در سایر نقاط نیز در این روز شیر را بین مردم فقیر پخش می‌کنند.
به گزارش ایسنا، مردم کرمان هرساله جشن «سده» چهل روز پیش از نوروز(دهم بهمن ماه) و جشن «چهلم بهار» را نیز چهل روز پس از نوروز (نهم اردیبهشت) برپا می‌کنند.
منبع: ایسنا