ارمنی ها:
ارمنستان، خاستگاه قوم آرمن یا ارمنی ها بوده است. ارمنی ها از اعقاب مردم اورارتو هستند که پادشاهی اورارتو (یا به روایت کتاب مقدس، پادشاهی وان یا آرارات) را حدود 2500 تا 3000 سال پیش، در ناحیه شرق آناتولی و حوالی دریاچه های اورمیه و وان بنا نهاده بودند. این سرزمین که در شمال غرب فلات ایران قرار دارد، در گذر تاریخ دستخوش تحولات فراوانی بوده، به نحوی که در دوره باستان، مرتبا میان ایران و روم و در سده های متاخر، میان کشورهای ایران و روسیه و عثمانی دست به دست می شده و اکثرا تحت لوای یکی از امپراتوری ها یا کشورهای یاد شده قرار داشته است. هم چنین، در مقاطع تاریخی مختلف، به دفعات جمعیتی از این قوم به نقاطی خارج از سرزمین خویش کوچانده شده اند؛ از جمله توسط فرمانروایان ایران، از دوره ساسانیان گرفته تا دوره های صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه، بارها جمع کثیری از مردم این قوم به داخل ایران وارد شده اند.
ارمنی ها که از حدود سال سیصد میلادی به دین مسیحیت در آمدند، در مقاطع بسیاری مورد سختگیری و ستم دولت های مقتدر همجوار قرار داشته و البته در معدود مقاطعی نیز از شرایطی مساعدتر بهره مند بوده اند. از اواسط سده پنجم میلادی، خط ویژه ارمنی ابداع شد که این امر موجب ثبت و ضبط بهتر وقایع رخ داده بر این قوم گردید.
ارمنی ها در ایران به شکلی پراکنده در شهرهای مختلفی از جمله تهران، اصفهان، تبریز، رشت، اراک، شیراز، قزوین، شهرکرد، مسجد سلیمان، آبادان، بوشهر و همدان سکونت داشته و دارند. این قوم در ایران اغلب به مشاغلی همچون بازرگانی، نظامی گری، صنعتگری، زرگری، اسلحه سازی، خیاطی، عکاسی، طبابت و داروسازی اشتغال داشته اند و به سبب محذورات مذهبی کمتر، بانی و پیشگام بسیاری از فنون و صنایع بوده اند.
جمعیت کل ارمنی های جهان را حدود یازده میلیون تن برآورد نموده اند که حدود سه میلیون تن از آنان در موطن اصلی خود، ارمنستان، و مابقی در دیگر کشورهای جهان ساکن هستند. در ایران نیز حدود یکصد تا یکصدوپنجاه هزار ارمنی حضور دارند.
به سبب حضور بلند مدت ارمنی ها در ایران و تاثیرات فرهنگی متقابل ایشان، هم اکنون ارمنی ها یکی از اقوام شناخته شده غیر ایرانی ساکن در ایران محسوب می شوند.

گرجی ها:
گرجی ها نیز که مانند ارمنی ها از بازماندگان مردم اورارتو هستند، اصالتا از اهالی کشور گرجستان می باشند و عمدتا در دوره های صفویه، افشاریه و قاجاریه، اغلب به اجبار و جهت خدمت در مناصب نظامی و اداری (و البته با هدف اصلی ایجاد تعادل میان نیروهای ترک تبار و ایرانی تبار شاغل در دربار)، به ایران آورده شدند. تعداد دقیق این تبعیدی ها و اسرای گرجی مشخص نیست و در منابع تاریخی، به ارقامی بین بیست تا چهل هزار تن اشاره شده است. هم اکنون، تعداد بسیار اندکی از گرجی ها به شکلی پراکنده در ایران سکونت دارند.

آشوری / آسوری ها:
آشوری ها که اصالتا از بازماندگان قوم تاریخی آشور و از ساکنین مناطق شمالی عراق امروزی هستند، دین مسیحی دارند و به دو گروه کاتولیک و نستوری تقسیم می شوند. طبق آخرین برآوردها، نزدیک به بیست هزار تن آشوری در ایران زندگی می کنند.

مندائیان:
مندائیان یا صابئین از مردمانی بوده اند که زیستگاه اصلی آنان در عراق امروزی واقع شده است. ایشان خود را پیرو یحیای تعمید دهنده می دانند و بین پنج تا ده هزار تن از آنان در ایران زندگی می کنند.

گردآوری و تنظیم:
فرید نوبخت حقیقی

به سفارش سایت هزارک
موسسه فرهنگی رادنواندیش

عکس تیتر: فارس