آخرین یادداشت موسیقی اقوام

کتولی/لیلی جان/ دشتی حال katuli/lәyli jān/dašti hāl کتولی، از دو بخشِ بلند و کوتاه تشکیل شده است که از فراز و ارتفاعِ صوتیِ بالا شروع می‌شود و با «کل حال kәl hāl» پایان می‌یابد. اگر بخواهیم کتولی را با گوشه‌های موسیقی ردیف دستگاهی ایران، مقایسه کنیم، با گوشه‌ی حاجیانی منطبق است. کسی و مسنگه به معنی بزرگ و پهناور است که خلاصه‌ی مسنگه در فارسی باستان، مس شده که به ...

سوت ها آوازهايی هستند كه كلام شان مدح و ثنای شخصيت های اجتماعی _ تاريخی و يا توضيح زندگی پر تلاطم آن هاست كه عموماً در مركز و شرق مازندران خوانده می شود. سوت ها عموماً الهام يافته از زندگی و مبارزه يا غيانی است كه به خاطر ستم مضاعف زمين داران و ملاكان بزرگ و نيروهای حكومتی به مقابله برمی خاستند ، اگر چه تعدادی از اين افراد از لحاظ شخصيت اجتماعی ، چهره های نامطلوب و مخدوشی بودند ولی بر اساس سنت ها...

یکی از این آیین ها، مراسم یامال خوانی است که مربوط به دریانوردان قدیمی شهر کنگ بوده است. یامال درواقع نغمه های خاصی است که دریانوردان کنگی هنگام کار اجرا می کردند. این نغمه ها علاوه بر ایجاد شور و شوق، باعث ایجاد هماهنگی در کار دریانوردان نیز می شده. دریانوردان می توانستند به کمک این آیین ها هدف مشترکی را دنبال کنند و اندکی از سختی سفر بکاهند؛ و امروزه، آنچه که میراث دریانوردی ایران را شاخص می ساز...

موسیقی این منطقه به دلایل تاریخی و جغرافیایی تحت تأثیر فرهنگ کشورهای همجوار مانند هند و شیخ نشین های خلیج فارس و مهاجرت آفریقاییان به این منطقه بوده و در واقع بیشترین تأثیر را از موسیقی آفریقا گرفته است. حضور مسلط جنبه های آیینی، اسطوره ای و نمایشی در ایـن مـوسیقی نشانه همین تأثیر پذیری است. موسیقی هرمزگان موسیقی عمده و مطرح این منطقه موسیقی آیینی، به ویژه مراسم «زار» و &la...

این موسیقی در شمار موسیقی هایی است که با وجود پیشرفت سریع مظاهر زندگی، تمدن و ارتباطات جهانی، هنوز هم بخشی از نواهای اصیل و باستانی خود را حفظ کرده است. مردم کردستان با لهجه های گوناگون و کاملا متفاوتی گفت وگو می کنند. در شمال کردستان لهجه های بادینانی، گورانی، سورانی، مکری و زازا؛ در شرق کردستان لهجه های بیجاری و سنندجی؛ در غرب لهجه اورامانی و در جنوب شرقی لهجه های ییلاقی، کلیایی و لکی متداول است...

انواع موسیقی سیستان و بلوچستان لیکو و زهیروک این آوازها را زنان در غم از دست دادن اقوام نزدیک (مانند پدر، مادر، برادر، خواهر و فرزند) می خواندند و اینک با صدای مرد به همراه سرود (قیچک)، نِل (نی) و یا دونلی در موسیقی بلوچستان اجرا می شود. موتَک این موسیقی و شعر مخصوص مراسم عزاداری است که زنان با شیون می خواندند. موتک در واقع همان مویه است که فرمی کاملا آوازی دارد و در زمان حاضر آن را ب...

موسیقی این منطقه را می توان به دو بخش آیینی و غیر آیینی تقسیم کرد. موسیقی آیینی و سوگ سوگواری در لرستان به ویژه در روستاها از دیرباز با نوای موسیقی و صدای سُرنا و دُهُل همراه بوده و هنوز هم در برخی مناطق لرستان این آیین با موسیقی همراه است. از میان آهنگ هایی که در آیین سوگواری متداول بوده است می توان به (سحری)، «رارا» و «پاکُتَلی» اشاره کرد. سحری (یاری) هنگام مر...

موسیقی شمال خراسان (شامل شهرهای بجنورد، قوچان، شیروان و درگز) و موسیقی شرق و مرکز خراسان (شامل شهرهای تربت جام، تایباد، خواف، نیشابور و سبزوار). موسیقی این منطقه را بدون اغراق می توان غنی ترین گنجینه فرهنگ موسیقی در میان مناطق مختلف ایران دانست. این گنجینه غنی به دلیل ویژگی هایی که برشمردیم چه از نظر مضامین آوازها و چه از لحاظ خصایص ملودیها - برخلاف بسیاری از مناطق ایران - از وحدت سبک برخوردار نیس...

پیشینه تاریخی موسیقی ترکمن را به مهاجرت «آغوزها» (اقوام اولیه ترکمن) از چین به ماوراءالنهر و سواحل شرقی دریای خزر نسبت می دهند. در میان این مهاجران، دانایان و پیران هنرمند و خـنـيـا گـری وجود داشتند که به «اوزان» معروف بودند. اوزانهـا اسـلاف «بخشی»های امروز ترکمن هستند. موسیقی ترکمن دارای چهار مقام اصلی: مخمس، نوایی، غیریق لار و تجنیس است و سبکهای عمده آن عبارتن...

ساز (عاشیقی) سازی است زهی زخمه ای که عاشیق ها می نوازند و در قدیم به آن قوپوز می گفتند. جنس کاسه این ساز از چوب توت و دسته آن گاه از گردو است. طول آن ۱۰۵ سانتی متر، تعداد سیم های آن ۹ رشته و وسعت آن یک اکتاوونیم است. تعداد پرده های ساز در قدیم ۹ عدد بوده ولی اکنون تا ۱۶ پرده می رسد. هنگام اجرا آن را به وسیله تسمه ای روی سینه آویزان میکنند و با مضراب می نوازند. می گویند ساختمان این ساز ...