گفتمان, یادداشت
شماره: 569
1402/02/17 - 08:51
اقوام ساکن ایران‌؛ قسمت یکم

در این قسمت با اقوام پارس (فارس) و آذری آشنا می شویم.

 

پارس ها / فارس ها

پارس ها (یا معرب آن، فارس ها)، بزرگترین گروه قومی و هسته اصلی جمعیت ایرانیان را تشکیل می دهند. زبان پارسی رایج ترین زبان مورد استفاده در میان ایرانیان و زبان رسمی کشور ایران است. در حقیقت، هویت ایرانی و پارسی کاملا در هم تنیده اند، به نحوی که تا حدود یکصد سال پیش، ایران را در جهان به نام "پرشیا" (Persia) می خواندند و هنوز هم زبان و هر چیز دیگر منتسب به ایرانیان را Persian می نامند. این امر ناشی از چند حقیقت است که از جمله آنها می توان به اکثریت داشتن نفوس پارس ها در ایران، سخنگویی به گویش های مختلف زبان پارسی در گوشه و کنار ایران، شهرت عالمگیر شعر و ادب پارسی در جهان و تشکیل دو امپراتوری بزرگ و مقتدر پارسی به نام های هخامنشی و ساسانی در دوره ایران باستان اشاره نمود. پارس ها عمدتا در نواحی مرکزی فلات ایران مستقرند و شهرهای بزرگی همچون تهران، اصفهان، شیراز، کرمان، اراک، اهواز، یزد، همدان، مشهد و امثالهم، عموما دارای ساکنینی پارس تبار و فارسی زبان هستند.

 

آذری ها

آذری ها از جمله قدیمی ترین اقوام ایرانی (از تبار مادها) هستند که عمدتا در ناحیه آذربایجان استقرار دارند. البته از آنجایی که آذری ها عموما ترک زبان هستند، بسیاری آنان را ترک بر می شمارند، حال آنکه صرفا زبان رایج میان آنها ترکی است و به لحاظ ژنتیکی و فرهنگی، آنان مشابه دیگر اقوام ایرانی هستند. زبان آذری که از جمله زبان های شاخه شمال غربی ایران بوده، امروزه تقریبا منسوخ شده و زبان مادری آذری ها، ترکی آذربایجانی است که با وجود شباهت های فراوان با دیگر شاخه های زبان ترکی، تفاوت هایی نیز ناشی از تاثیر پذیری از فرهنگ و پیشینه ایرانی خویش با آنان دارد. علت اصلی رواج زبان ترکی در این بخش از ایران، هجوم اقوام ترک تبار آسیای میانه به ایران زمین پس از سقوط شاهنشاهی ساسانیان به دست اعراب مسلمان و ظهور سلسله های ترک تبار و استقرار آنها در نواحی آذربایجان و آناتولی بوده است. با تمام اینها و علیرغم ترک زبان شدن آذری ها، این قوم از جمله اقوام اصیل ایرانی است و شهرهای مهم آذربایجان همچون اردبیل، اورمیه، تبریز، خوی، سلماس، میانه و امثالهم، عمدتا قدمتی به تاریخ ایران دارند.

 

 

 

گردآوری و تنظیم:

فرید نوبخت حقیقی

 

به سفارش سایت هزارک

موسسه فرهنگی رادنواندیش

عکس تیتر: سایت دریان

حق انتشار محفوظ است ©